Yerel kalkınma gücü ile ülke ekonomisinin kalkınma gücü, ülke genelinde sinerji etkisiyle bütünleşir ve genel kalkınmayı getirir. İktisat bilimindeki ‘birikim(tasarruf) eşittir yatırım’ kuramı göz önüne alınırsa, yatırım eşittir iç ve dış birikimler, o da eşittir toplam yatırımlar. Yatırımın olmadığı yörede üretim, üretimin olmadığı yörede istihdam, istihdamın olmadığı yörede gelir, gelirin olmadığı yörede de birikim yoktur. Zenginlik yoktur, yoksulluk vardır.
YEREL KALKINMA
Prof. Dr. Gültekin RODOPLU
Kocaeli Üniversitesi İİBF
Muhasebe Finansman Anabilim Dalı
Yerel kalkınmanın temel koşulu, toplumun belirli bir dönemde tüketmediği birikimlerini yatırıma dönüştürme fırsatlarına bağlıdır. İktisat biliminde yer alan yatırım kavramları yatırım yapma amaçlarını ve yatırım türlerini yerel yöneticiler ve özellikle yerel yönetimlerin başında bulunan seçilmiş belediye başkanlarının iyi anlaması gerekmektedir. Günümüzde yerel kalkınma gereksinimleri, işgücünün yetersiz istihdamı nedeniyle ülke yönetimlerini tehdit eden ve her geçen gün son derecede ciddi bir sorunlar yumağına dönüşmektedir. Ülke nüfusunun genç olması bu tehlikenin boyutlarını bir kat daha artırmaktadır. Yerel kalkınma konusunda, kalkınmanın motoru sağlam finans kaynağı olan birikimlerin akılcı(rasyonel) bir biçimde yönlendirilmesi yöre gereksinimlerini gideren, yani hem fayda sağlayan hem de istihdam artıran mal ve hizmet üretimine dönük yatırım projelerinin hayata geçirilmesi yerel kalkınmanın gerçekleştirilmesine yardım eder.
Ekonomik durgunluk, yoksulluk, işsizlik gibi sorunlar, yerel yönetimlerin güçlendirilmesiyle çözümlenebilir. Yerel yönetimlerin yatırım olanaklarının artırılması, yerel diğer bir deyişle, bölgesel girişimlerin başarıya ulaşması önlerindeki engellerin kaldırılarak önlerinin açılmasıyla olabilir. Zira yerel kalkınma ülkelerin kalkınmasında önemli bir yer tutmaktadır. Yerel kalkınma gücü ile ülke ekonomisinin kalkınma gücü, ülke genelinde sinerji etkisiyle bütünleşir ve genel kalkınmayı getirir. İktisat bilimindeki ‘birikim(tasarruf) eşittir yatırım’ kuramı göz önüne alınırsa, yatırım eşittir iç ve dış birikimler, o da eşittir toplam yatırımlar. Yatırımın olmadığı yörede üretim, üretimin olmadığı yörede istihdam, istihdamın olmadığı yörede gelir, gelirin olmadığı yörede de birikim yoktur. Zenginlik yoktur, yoksulluk vardır.
Yoksulluğun önlenmesi, iyi eğitimli, bilgili, girişimci, çalışkan, öbür dünyaya bir şey götüremeyeceğini bilen, insan haklarına ve hukuka saygılı, ahlak sahibi siyaset adamları, belediye başkanları ile bulundukları yörenin ve devletin temsilcisi üst düzey yöneticileri olan vali ve onların yardımcıları olan kişilerle gerçekleşebilir. Özellikle en büyük görevler bu kişilere düşmektedir. Zira bu görevler son derece istisnai görevlerdir.
Yerel kalkınmanın iki ayağı vardır:
1. Yerel yönetimler; belediye sınırları içinde yaşayan yöre halkının ortak nitelikteki gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan anayasal kuruluşlardır(2272 sayılı Belediye Kanunu Md.3). Görevleriyse aynı kanunda (14. Md. a ve b fıkralarında) sıralanmıştır. Buradan anlaşılan, yerel ve ortak nitelikte olmak koşuluyla yerel yönetimlerin yapamayacakları iş ve işlemler hemen hemen yok gibidir. O halde istihdam yaratıcı yatırımların başlangıç noktası öncelikle yerel yönetimlerdir. Her türlü faaliyet ve girişimde bulunabilirler.
2. İl özel idareleri; ilin ve il sınırları içindeki yöre halkının yerel ortak nitelikteki gereksinimlerini karşılamak üzere kurulan idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğini ifade eder(5197 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu). Bu kuruluşun da görev ve yetkileri söz konusu yasada (Md. 6a-b’de) belirlenmiştir. Bu hizmetler de belediye hizmetleri gibi o yörede yaşayan insanların ortak çıkarlarına dönük hizmet amacı gütmektedir.
Yukarıda belirlenmiş iki nedenden ötürü il valilerine bazı yürütme görevleri verildiğinden son derece ciddi sorumlulukları vardır.
İşsizlik ve istihdam konuları Türkiye’nin olduğu gibi birçok gelişmekte olan ülkenin de sorunu olmaktadır. Başarı potansiyeli yüksek olan bir iş fikri hayata geçirilirken, bu fikrin önündeki engellerin bilinmesi ve kaldırılması zorunludur. İstihdam ve gelir getirici küçük ölçekli kredi projeleri uygulanabilir. Bir yörenin kalkınabilmesi için yörenin özelliklerinin ön plana çıkarılması ve bu özelliklerden yararlanarak ekonomik katkı sağlamanın yolları, yatırım projeleri ve yapılabilirlik(fizibilite) çalışmalarıyla yatırımların ve finans kaynaklarının saptanması ve finans maliyetlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Yerel yönetimler ve il özel idareleri tarafından yapılacak yatırımların nitelikleri şöyle belirlenebilir:
1. Yatırım kararı geleceğe yönelik olup uzun sürelidir.
2. Yatırım için önemli miktarlarda kaynaklara gereksinim duyulur.
3. Yatırım kararları emek yoğun ya da sermaye yoğun teknolojilerin seçimini gerekli kılar.
4. Üretilen fayda ve istihdam maliyetlerinin saptanmasına yardımcı olur.
Sadece ana başlıklar olarak ifade etmeyi düşündüğümüz genel başlıklarla yatırım projeleri;
1. Sağlık hizmetleriyle,
2. Yöre ekonomisiyle,
3. Alt yapı hizmetleriyle,
4. Ulaşım ve trafik hizmetleriyle,
5. Çevre hizmetleriyle,
6. Eğitim kültür ve sanatla,
7. İç ve dış turizmle,
8. Yerel yönetim bankacılığıyla,
9. Yörede her türlü istihdam yaratan projelerle,
10. İller bankasının inşaat işlerinden arındırılması ve yönetim bankasına dönüştürülmesiyle ilgili projeler olabilir.
Bu gibi projelerin gerçekleştirilmesi için de;
1. Yatırım projeleri üretim merkezi kurulması,
2. Yatırım projeleri üretilmesi,
3. Yapılabilirlik raporlarının hazırlanması,
4. Yatırım projelerinin stoklanması,
5. Belirli miktarlar için yapılabilirlik şablonunun hazırlanması
6. Sivil toplum kuruluşlarının geliştirilmesi ve bunlar aracılığıyla toplumsal gelişmeyi örgütleme çalışmaları yapılmalıdır. Söz konusu projelerin niteliği ve sürdürülebilirliği önemlidir.
Finans kaynakları:
02.02.1981 gün ve 2380 sayılı kanunla belediyelere genel bütçe vergi gelirleri toplamı üzerinden %8,55, il özel idarelerine ise %1,20 oranında pay ayrılmaktadır. Belediyelere ayrılan %8,55’in %6’sı, içişleri bakanlığınca bildirilen son nüfus sayımı sonuçlarına göre iller bankası tarafından belediyelere dağıtılmaktadır. %2,30 Belediye Fonuna, kalan %0,25 mahalli idareler fonuna, aktarılmaktadır. İl özel idarelerinin ayrılan payın %0,72’si dağıtılmakta, kalan %0,18’i özel idare fonuna, %0,30 da mahalli idareler fonuna aktarılmaktadır.
Sonuç:
1. Yeni kaynak aramadan genel bütçeden yapılacak gereksiz harcamaların önlenmesi
2. Genel bütçeden yerel yönetimlere ve il özel idarelerine ayrılacak payların biraz artırılması ile sağlanacak tasarruflarla,
3. Yoksullukla mücadele konusunda merkezi ve yerel yönetimler arasında eşgüdüm ve işbirliğinin sağlanması, kurumlar arası bilgi paylaşımının geliştirilmesi, genel anlamda ulusal projelerin oluşturulmasıyla
4. Yoksulluk yoğunluğunun azaltılması ve önlenmesi konusunda çalışmalara hız verilmesi halinde mutlu ve yüzü gülen halk olacağı kuşkusuzdur.
5. Yanlış hazırlanmış yapılabilirlik raporlarıyla doğru olmayan yatırım kararları birikimlerin heba olmasıdır.
‘Mal canın yongasıdır’ diyerek sermayeye gerekli değeri veren halk, sermayenin kötü kullanımıyla her geçen gün yoksullaşır.
Konu: YEREL KALKINMA YEREL YOKSULLUK OLMAMALI 
Paz Şub. 15, 2009 12:15 am